BOLSWARD – Bolsward is het hart van de Friese Greidhoek, zeg maar van dé melkregio. Vreemd was het dan ook niet dat in 1880 in deze stad de Zuivelschool werd gesticht. Aanleiding was de sterk afnemende boterexport naar het Verenigd Koninkrijk doordat de Denen betere kwaliteit leverden.
Onder leiding van jonkheer Coert Lambertus van Beyma thoe Kingma toog een afvaardiging van de Friese Maatschappij van Landbouw in 1878 naar Denemarken om te kijken hoe ze dat flikten. Het werd hen duidelijk: er moesten vaklui worden geschoold. Tal van coöperaties werden opgericht, fabrieken werden in hoog tempo gebouwd en vanaf 1889 gingen de eerste boerenzonen studeren. In 1904 werd de Zuivelschool gesticht. Die zou er tot 1996 blijven. Toen ging de opleiding op in de hogere agrarische school Van Hall Larenstein in Leeuwarden. Reclamebureau Okkinga vestigde zich later in het markante gebouw in Bolsward waar de hele agrarische elite werd gevormd. Studenten waaierden over de hele wereld uit. Voor Sjoerd Galema, Martin Wijnia, Erik Kooistra en Sjoerd IJdema reden om een dag na Bolletongersdeihet zuivelcongres Frisian Foodturete organiseren en aansluitend een reünie te houden. Daar kwamen zo’n 150 reünisten op af.
Ex-topman Theo Spierings van de Nieuw-Zeelandse zuivelgigant Fonterra zou spreken, maar hij moest afzeggen. Wel kon hij via een (ingekorte) boodschap op film zijn ei kwijt. Hij droeg een vrijwel onmogelijke missie op: én meer melken én klimaatbewust te werk gaan. Verder had hij een alarmerende mededeling in petto. Boeren gaan concurrentie krijgen van laboratoria…
‘Daar wordt veelbelovend onderzoek gedaan naar het produceren van eiwitten uit gras en ander plantaardig materiaal. Het gaat om hoogwaardige eiwitten, te vergelijken met die uit melk. Als bedrijven de productie van die synthetical milksgrootschalig oppakken, gaan ze een geduchte concurrent worden voor de zuivel. Temeer omdat hun footprint negentig procent lager is dan van melk.’
Spierings, gedwongen afscheid te nemen van Fonterra na het eerste verliesjaar in de historie als gevolg van het melkpoederschandaal in China in 2012, sloeg vervolgens de plank mis door handelsoorlogen bedreigend te noemen, want die zouden synthetical milks versnellen. Maar het is klimaat-technisch juist goed dat business meer lokaal wordt. Dat werkt katalyserend op nationale economieën.
In de zuivel zullen we de voormalige Friesland Foods-topman Spierings niet meer tegenkomen. Hij keert terug naar Nederland en hij gaat zich richten op een betere wereld, niet op een grote baan. Een zinvolle tijdsbesteding.
Een andere spreker was Jetze Botma, voormalig directeur/eigenaar van Kiestra Lab Automation in Drachten dat hij verkocht aan het Amerikaanse BD. De handige marketeer is nu man-in-bonis, hobbyt in natuurinclusieve landbouw en is bestuurder bij FB Oranjewoud. Volgens hem hebben ‘we’ goud in handen met zoveel zuivel die we kunnen aanwenden voor gezonde voedingsproducten zodat we kunnen besparen op zorg. We moeten het dus in niches zoeken, precies waar die oude, vertrouwde súvelskoallevoor is opgericht.
