DOKKUM – Nu de meeste zuivelcoöperaties niet meer bestaan en de fabrieken zijn gesloopt of een andere bestemming hebben gekregen, krijgt de nieuwkomer een kans. In hartje Dokkum, tegenover het oude gemeentehuis, heeft de ambachtelijke zuivelmakerij Zuco zich gevestigd.
Initiatiefnemers zijn Hessel Jan Sinnige, Sander Wijnstra en Wiebe de Jong. Zij hebben het pand aan De Dijk ingericht voor het maken van volle melk, karnemelk, boter, yoghurt, roomijs en op termijn kwark en kefir (een koolzuurhoudende licht-alcoholische melkdrank uit de Kaukasus). Producten die in de retail verkrijgbaar zijn bij de Jumbo in Dokkum. Verder levert Zuco aan de horeca in de stad.
De opening werd verricht door gedeputeerde Johannes Kramer samen met tv-kok Reitse Spanninga. Op een oude landbouwwagen getrokken door de Friese merrie Lutskeen achter de wagen gespannen de FH stamboek-koe Annie 136, toog het duo door de binnenstad op weg naar De Dijk waar de melkinrichting annex winkel van Zuco staat. Met het legen van het eerste busje melk in de tank werd de start van de onderneming gesymboliseerd.
Zuco (de naam is afgeleid van zuivelcoöperatie) is de kleinste zuivelfabriek van Nederland. De bedrijfsvorm mag coöperatief worden genoemd want er worden 170 obligaties ter waarde van duizend euro uitgegeven. Elk jaar ontvangen de obligatiehouders een rente van vijf procent die in de vorm van waardebonnen wordt uitgekeerd en die in de winkel te verzilveren zijn. Het is 133 jaar geleden dat in Wergea de eerste coöperatieve zuivelfabriek van Friesland werd opgericht en dat dit thans een vervolg heeft gekregen tussen de zuivelreuzen is heel speciaal. Alle processen in de zuivelindustrie zoals pasteuriseren en karnen vinden ook bij Zuco plaats, maar dan in het klein.
De melk is al even speciaal. Die komt van de oorspronkelijke Fries-Hollaandse stamboekkoeien van veehouder Erik Jansen (Damwoude) en Jerseykoeien via Holland Jersey waarvan de maatschap Ykema-Schneider de melk levert vanuit Raard bij Dokkum. Het is melk met een hoog vetgehalte van bijna zeven procent. Rijdend op zijn tractor brengt Erik de melk in een prachtig tankje afkomstig uit de Zwitserse Alpen naar Zuco. Daar staat o.a. een Italiaanse ijsmachine die Wiebe en Sander in Bologna op de kop tikten waarna ze een cursus ijs maken volgden Er wordt het lekkerste ijs van gemaakt in verrassende smaken: stracciatellakokos, sûkerbôle en karamel. Vanaf dag één is het druk in de zaak.
‘Dit is wat mensen willen: de bereiding zien, de ambachtelijke entourage beleven,’ zegt Sander.
Hessel Jan geniet. Hij was boer bij Dokkum en gaf dat bestaan op vanwege fysiek ongemak (verschoven wervel) en zag een nieuw ondernemersleven gloren met de oprichting van dit melkfabriekje.
‘Hier kan ik mijn ei kwijt,’ zegt hij.
Zelfs patisserie vindt bij Zuco plaats. Wiebe is chocolatier van huis-uit, vandaar. Panna cotta van Friese karnemelk, de Italianen zouden er jaloers op zijn.
Zuco pakt het duurzaam aan. Flessen kunnen worden gekocht om daarin de zuivelproducten te tappen. In houten kratjes kan men ze mee naar huis nemen. Het bedrijf wil niet meehelpen de plastic afvalberg nog groter te maken.
Johannes Kramer en Reitse Spanninga waren enthousiast: ‘Dit past helemaal in het beeld van de provincie. Mensen willen zuivel met een verhaal, met eerlijke kwaliteit en liefde voor de natuur.’
