LEEUWARDEN – Het Friese Statenjacht Friso bestaat 125 jaar en dat jubileum krijgt extra luister omdat de provincie de boeier al 65 jaar gebruikt. In de statenzaal van het Provinsjehûs werd er bij stilgestaan en daar ontving de boeiercommissie de CdK-penning uit handen van commissaris van de koning Arno Brok.
De boeiercommissie, waarin van oudsher de Koninklijke Zeilvereeniging Oostergoo en het zakenleven zijn vertegenwoordigd, schonk de boeier in 1954 aan de provincie om het belang van Fryslân en de Friese economie te dienen. De CdK-penning wordt uitgereikt aan personen of organisaties die zich inspannen voor de provincie en een band hebben met de commissaris. Alle nog levende oud-commissieleden en oud-schippers waren aanwezig. Het gezelschap lunchte in restaurant Proefverlof in de Blokhuispoort, waar het Statenjacht aan het terras lag afgemeerd. De boeiercommissie maakt nog jaarlijks een vaartocht op het Statenjacht en inspecteert dan tevens de staat van het onderhoud. Omdat de provincie dat zelf bekostigt en laat doen op de werf van Joh. van der Meulen in Sneek, mankeert er helemaal niets aan.
‘De opdracht wordt met verve vervuld,’ sprak Tjalling van der Goot, de voorzitter van de boeiercommissie. Hij complimenteerde alle betrokkenen en zei dat de penning ‘voor ons allemaal is’.
Arno Brok memoreerde dat de schenkers er in 1954 op wezen dat het Statenjacht van grote representatieve waarde kon zijn en ingezet kon worden ter opluistering van hoogtijdagen.
‘Dat zal door minnaars van de watersport worden gewaardeerd,’ schreef men in de overdrachtspapieren.
Wel, dat de Friso haar nut bewijst staat als een paal boven water.
‘Onze gasten raken in een andere sfeer, zijn al gauw in de stemming om zaken te doen en goede wil te tonen,’ vertelde Brok. ‘De Friso is ons varende visitekaartje. Wie aan boord komt voelt zich meteen op zijn gemak. Dan verloopt een overleg gelijk heel anders dan op een kantoor. De waarde ervan is voor Fryslân niet te onderschatten.’
Projecten worden dan sneller vlot getrokken. Vooral bewindslieden komen eerder over de brug. Oud-premier Ruud Lubbers schreef eens in het logboek: ‘Een dag om de klok stil te zetten, gewoon hier te blijven en naar Den Haag alleen nog te wuiven.’
Het heeft trouwens weinig gescheeld of de Friso was er niet meer geweest. In 1921 raakte het schip slagzij en de opvarenden konden ternauwernood worden gered. Op de werf van Ealtsjebaes (Eeltje Holtrop van der Zee) in Joure werd de boeier hersteld. Daar was het schip in 1893 in opdracht van Binnert baron van Harinxma thoe Slooten gebouwd. Hij was een verwoed zeiler en won er zelfs wedstrijden mee. De toenmalig commissaris van de koningin deed het schip in 1909 over aan zijn zoon Pieter die ook zijn opvolger was. In 1937 verkocht hij het schip aan een familie in Weesp. Zeven jaar later ontstond tijdens laswerkzaamheden brand op het schip en was het bijna weer gedaan met de boeier. Vervolgens kwam de boeier in eigendom van directeur Van Mesdag van Van Houten chocola. In 1953 keert de Friso, die toen Jean Bartheette, terug naar Friesland toen Van Mesdag een reünie met Friese ronde jachten van Oostergoo in Grou bezocht. Daar hoorde men van diens plannen om de prachtig gerestaureerde boeier naar het buitenland te verkopen. Oostergoo en de Nederlandse Maatschappij voor Nijverheid en Handel afdeling Leeuwarden voorkwamen dat door een boeiercommissie in het leven te roepen en het schip te kopen. De rest is geschiedenis.
Sinds 1954 is de Friso overal te zien en voornamelijk bij maritieme evenementen zoals de Sneekweek, Sail Harlingen, het skûtsjesilen en de Admiraliteitsdagen in Dokkum. Eens in de drie jaar ook bij de strijd om de Friso Bokaal die door Hans Wiegel in het leven is geroepen. Op SKS-skûtsjes staan dan de captains of industry aan het roer. Twee hoogtepunten in de historie zijn de presentie in de Hofvijver ter ere van de nieuwe Tweede Kamer (ideetje van diezelfde Wiegel) en vorig en dit jaar bij de zwemtocht van Maarten van der Weijden. En natuurlijk lag de Friso gepavoiseerd in Grou bij de jubileumvlootschouw en werd ze toegezongen door Elske DeWall.
Daar waar de Friso is glorieert Fryslân. (AvK)
