LEEUWARDEN – Tijdens het vragenmoment na het uitspreken van zijn Rede fan Fryslân werd Gerrit Hiemstra voor een dilemma gesteld. Statenlid Max Aardema (PVV) wilde weten hoe de Friese weerman van het NOS Journaal tegenover kernenergie staat. Hiemstra bracht geen steekhoudende argumenten tegen kernenergie in, maar antwoordde dat kernenergie duur is en dus nauwelijks haalbaar. Met die stellingname ging Hiemstra op de stoel van de politiek zitten. Als klimaat zo belangrijk is en uitstootreductie van stikstof zo dringend, dan mag dat de maatschappij toch wat kosten?
Dan hoort het niet om geld te gaan, maar om klimaatverandering te beperken. Bovendien: de kosten van windparken op zee, zoals door Hiemstra bepleit, zijn ook moeilijk te becijferen. Zeker op de lange termijn want windturbines hebben een relatief korte levensduur. Daar komt bij dat kernenergie alle andere vormen van stroomopwekking overbodig maakt en de stikstofuitstoot wereldwijd met 28 procent terug kan dringen en met tien centrales heel Nederland duurzaam en voor altijd van energie kan voorzien.
Een andere stelling die hij niet kon tackelen was de opmerking van directeur Cees Buisman van waterinstituut Wetsus dat we als gevolg van de duurzaamheidsdoelstellingen zoveel stroom gaan gebruiken, dat zon en wind bij lange na niet toereikend zijn om aan de elektriciteitsbehoefte te voldoen. Hij kon geen alternatieven aandragen. Dat was veelzeggend voor de fletse beschouwing van de weerman.
Hiemstra (58), opgegroeid in Sumar, was de achtste die de Rede fan Fryslân mocht houden. Hij deed dat in het Fries. Als eerste. Hij toonde in de Statenzaal van het provinciehuis dus respect voor zijn afkomst, voor de Friese taal en cultuur, die accent kreeg met zang van sopraan Fardau van er Woude en gedichten van Fryslâns dichter Eeltsje Hettinga. Daar verdient hij een compliment voor, zoals hijzelf lof had voor commissaris Arno Brok die als niet-Fries de taal zo goed heeft aangeleerd dat hij moeiteloos zich van het Fries bedient in het officiële verkeer. Hiemstra verhuist van de Achterhoek naar Balk, waar hij aan de Luts een energieneutraal huis heeft laten bouwen.
De weerman/meteoroloog is een vurig bestrijder van klimaatscepsis. Hij twittert er stevig op los als mensen klimaatverandering nuanceren. Die nuance ontbeert hij zelf soms ook in zijn alarmisme en de vraag dringt zich op of hij daar ook een belang bij heeft. De weerman heeft namelijk zijn derde weeradviesbureau opgezet en is met de verkoop van zijn activiteiten/diensten multimiljonair geworden. Hij zet bureaus op, sleept overheidsopdrachten binnen, brengt ze tot waarde en maakt ze klaar voor verkoop. Thans runt hij Weather Impact in Amersfoort, een adviesbureau in klimaatverandering en extreem weer.
Volgens Hiemstra is onomstotelijk bewezen dat de mens met zijn consumptie, leefgewoonten en industrie de veroorzaker is van stikstofuitstoot en dat is in zijn ogen weer de oorzaak van de opwarming van de Aarde. Natuurlijke processen die daaraan bijdragen laat Hiemstra buiten beschouwing. Om die reden komt hij met concrete oplossingen waar de mens invloed op heeft: minder vlees en meer plantaardig eten, elektrisch rijden, niet meer of zo weinig mogelijk vliegen, minder ver reizen en vakanties dichter bij huis, gebruik maken van de fiets en de trein, energie besparen en geen gas verbruiken, natuurlijke bouwmaterialen toepassen in de woningbouw, minder nieuwe spullen kopen, minder weggooien en vaker iets laten repareren, geen voedsel verspillen.
Friesland vindt hij een goed figuur slaan. Hiemstra ziet hier mooie projecten waarmee de Friezen een duidelijk statement maken zoals de Elfwegentocht, de dorpsmolen van Reduzum, de aanleg van glasvezel in het buitengebied, de energiecoöperatie in Gaasterland.
Opvallend was dat Hiemstra het niet over de landbouw had. Waarschijnlijk lag dat te gevoelig. Hij weet natuurlijk dat deze provincie in armoede vervalt als we hier die sector doldriest gaan saneren. Dat heeft veel meer vervelende consequenties dan een opwarming van één of meer graden. Zuivel, kennisindustrie, innovatie, toelevering; alles gaat in omvang drastisch afnemen terwijl het veel geld gaat kosten om het grondgebied goed te beheren en meer afgifte van het broeikasgas methaan te voorkomen.
Hiemstra besloot zijn verhaal met een noodkreet: de tiid hâldt gjin skoft, oan de slach! Een energietransitie is naar zijn mening urgent. Hij noemde meerdere voorbeelden van klimaatverandering, zoals de aanleg van de Afsluitdijk. Maar ook dat het al 22 jaar geleden is dat de laatste Elfstedentocht is gehouden.
Die komt er niet meer, voorspelde Gerrit Hiemstra…
