EELDE – Er is geen enkele reden voor Friesland om te zeggen: luchthaven Lelystad loopt wel los en is voor ons gemakkelijk te bereizen, wij hoeven ons weinig gelegen te laten liggen aan Groningen Airport Eelde. Lelystad is niet een noordelijke stad maar hoort bij het midden van het land, en Lelystad is Schiphol, is nationale politiek, houdt geen rekening met regionale belangen. Er is één luchthaven in het Noorden en dat is Groningen Airport Eelde: een cruciale factor in de noordelijke infrastructuur en van groot belang voor de economie in onze regio. Deze luchthaven mogen we niet verliezen.
Om het belang van Groningen Airport Eelde te onderstrepen en een toekomstperspectief te schetsen, schreef Harm Post, voorheen directeur van Groningen Seaports, op verzoek van de raad van commissarissen van Eelde een rapport. Daarin brengt hij de economische kansen van de luchthaven in kaart. Een luchthaven is namelijk veel meer dan een basis voor opstijgende en landende vliegtuigen. Een luchthaven is een motor van economische activiteit, in de woorden van Post ‘een normaal onderdeel in de infrastructuur van een landsdeel dat met de aanwezigheid van een luchthaven sociaaleconomisch op een hoger plan komt.
‘Industrie volgt infra,’ stelt Post nuchter vast.
Vliegwieleffect
De luchthaven kan een vliegwieleffect sorteren, schrijft Post in zijn rapport, dat gericht is op de ontwikkeling van GRQ BusinessPark. GRQ staat voor de internationale code van de luchthaven. Post is een visionair en ziet vergezichten waar andere veelal niet durven denken. Als commissaris van de haven Harlingen ziet hij voor zich, en het gebeurt ook echt, dat opdrachtgevers van een megajacht bij Icon Yachts per privéjet op Airport Groningen Eelde landen om de bouw te volgen en door te spreken.
‘Het liefst vragen ze om een ontheffing op Leeuwarden te landen, zo dichtbij willen ze zijn,’ aldus Post in een vraaggesprek in restaurant Het Booze Wijf in Lauwersoog waar ook penningmeester Robert-Jan Hagemanvan GRQ Business Network aan tafel zit. Deze club is opgericht in de tijd dat de politieke discussie speelde over het al dan niet voortbestaan van de luchthaven. De luchthaven is namelijk eigendom van vijf overheden: provincie Groningen (30%), provincie Drenthe (30%), gemeente Groningen (26%), gemeente Assen (10%) en gemeente Tynaarlo (4%). De politiek dreigde destijds de geldkraan dicht te draaien. Met name de SP en GroenLinks zien niks in luchtvaart.
‘Maar zo zit de wereld niet in elkaar, die wil internationaal zakendoen en verbanden leggen. Neem alleen al events als de Dutch TT, Eurosonic, een concert van Van Morrison. Hoe wil je die faciliteren zonder luchthaven nabij? Bovendien wil de achterban van de SP een voordelige vakantievlucht. Die partij moet juist voor zijn,’ aldus Post, die graag ziet dat Friesland als belanghebbende medeaandeelhouder wordt.
€ 40 miljoen
Volgens Post moet de volgende stap worden gezet: de toekomst zekerstellen. Er is van de aandeelhouders de komende tien jaar € 40 miljoen nodig.
Post vindt dat goed te doen en relativeert het bedrag: ‘Voor de nieuwe ringweg rond Groningen wordt € 760 miljoen uitgetrokken. In fietspaden is € 20 miljoen gestoken.’
Wat betreft de status van Eelde in vergelijking met Lelystad: wat daar fase I behelst daarin kan Eelde zonder vergunning vandaag al voorzien. Eelde is geen onderdeel van Schiphol in tegenstelling tot Lelystad, Eindhoven, Rotterdam-Den Haag. Schiphol zou op z’n minst Eelde als een onderdeel moeten zien.
Post: ‘Eelde ligt niet aan het eind van Nederland, maar aan het begin. Wij kijken vanuit een ander perspectief. De grote kracht van Schiphol is de transito, Eelde is vooral vertrek- en eindpunt.’
Hij somt de voordelen op boven andere luchthavens: voordelig parkeren vlakbij de vertrek- en aankomsthal, korte reisafstand in het Noorden, niet drie uren van tevoren present hoeven zijn, een hub naar Europese steden als Londen, Kopenhagen en München. Voor vakantievluchten en privéluchtvaart is Eelde ideaal, Daar komt bij dat Eelde kan inspelen op niches, zoals de nieuwe ontwikkelingen rond drones en met name taxidrones waarin twee mensen kunnen zitten. Schiphol heeft die vergunning niet omdat het er veel te druk in het luchtruim is.
Post: ‘De KPN heeft er al een. En wat dacht je verder van medische, commerciële en logistieke vluchten per taxidrone? En de vliegende auto komt er ook aan! Er komen in de toekomst heel andere inkomstenbronnen rond de luchtvaart. Op Schiphol wordt meer verdiend in de winkels en horeca dan met vliegen.’
Hangarvilla’s
Wil Eelde toekomst hebben, dan moet er worden gebouwd op en rond de luchthaven. Bijvoorbeeld logistieke centra, kantoren, een opleidingscentrum voor luchtvaartpersoneel (de vraag ernaar gaat enorm groeien), een Drone Hub, uitbreiding van het (trauma)helikoptercluster, dierenfaciliteiten om diertransport door de lucht optimaal te faciliteren (Friese paarden!), een brandweerknooppunt, een hal (The Dome) waar artiesten hun tournees en showproducties kunnen voorbereiden en hun apparatuur kunnen testen (Eelde is een belangrijke artiestenhub), een centrum voor de demontage van vliegtuigen, recreatieve accommodaties (hotels, horeca, shopping) voor toeristen en woningen, oftewel Hangar Livings (luchthavenvilla’s, wonen boven een hangar waar je eigen jet is geparkeerd staat). Dit alles is geen ketelmuziek. Post heeft op al deze terreinen meer dan serieuze belangstelling. Zo hebben zich bij ondernemer Sjoerd-Jan van Klaarbergen al drie kandidaten gemeld die zo’n Hanga Living willen, zoals fervente golfers graag een recreatievilla naast de baan willen hebben.
Wat is nodig?
Post: ‘Allereerst het aanpassen van bestemmingsplannen. Als je maar wil, dan is er een weg. Ik redeneer vanuit kansen.’
Concreet betekent dat het uitbreiden van de luchthaven, verhoging van de bouwhoogte op het luchthaventerrein tot 25 meter en het mogelijk maken van publieksfuncties (dronecage, popdome, kinderopvang etc) en een woonfunctie.
Valt er geld te verdienen?
Post: ‘Ja! Dit is geen wensdenken. Achter elk project zitten ondernemers, elk project is kansrijk. Groningen Airport Eelde dient niet alleen een noordelijk belang maar is qua strategische infrastructuur van belang voor de hele BV Nederland.’
Maar er zijn ook omwonenden die het vliegveld gesloten willen zien.
Post: ‘Dat zou een sociaaleconomische ramp zijn.’
