Fries om útens – Betty de Boer
GRONINGEN – Met Betty de Boer (Bregtje Grietje) komt er iemand binnen. Ze is een persoonlijkheid met uitstraling, een struise Friezin die van doorpakken houdt, die even nuchter als charmerend is en die wij in de eigen provincie op welke post dan ook goed zouden kunnen gebruiken. Maar Betty de Boer (48) vertoeft al sinds haar studietijd buiten de provincie. Momenteel is ze directeur-bestuurder van de Regio Groningen-Assen nadat ze van 2010 tot 2017 Kamerlid was voor de VVD.
Betty was al vroeg zelfstandig.
Ze was nog maar zestien toen ze haar havodiploma haalde en ging alle vakanties en weekeinden werken op de Vlielandboot. Dat heeft ze zo’n zes, zeven jaar volgehouden. Een prachttijd.
Betty: ‘Misschien wel de mooiste tijd van mijn leven. Het werk was heerlijk, de fooien waren goed en we gingen vaak op stap. Ik kon m’n eigen kost verdienen. Vanaf m’n zestiende heb ik geen zakgeld meer gekregen. Toen ik al een paar jaar een baan had werkte ik nog steeds zo nu en dan achter de tap. De handen uit de mouwen slaan had ik van huis uit meegekregen. Mijn vader had een klein transportbedrijf in Surhuisterveen. Dat was hard werken. De hele week onderweg, zaterdags de auto’s schoon maken, zondags de boekhouding en dan zondagavond alweer de weg op.’
Aanvankelijk had ze het plan om in Amsterdam naar een businessschool te gaan om daar een economisch-juridische richting in te slaan. Ze bezocht met een vriendin de open dag.
‘Maar mijn ouders vonden het wel een hele stap voor zo’n jonge meid. En dus ging ik naar het atheneum in Drachten.’
Vervolgens kon ze bestuursrecht en bestuurskunde studeren in Groningen. Daar werd de basis voor een mooie carrière gelegd.
‘Ik hoefde Friesland niet zo nodig te verlaten maar ik had mijn werk, mijn relaties en mijn vrienden in Groningen,’ zegt Betty in onvervalst woudfries. Zaterdag is geen sneon, maar saterje.
Kweekvijver
De stad Groningen is een kweekvijver voor bestuurlijk talent en Betty, rap van de tongriem gesneden en voor de duvel niet benauwd, gedijde er. Na banen bij gemeente en provincie kwam ze in 2002 in de gemeentepolitiek terecht. De VVD voer wel bij haar daadkracht en verdubbelde het zeteltal van drie naar zes. Het geambieerde wethouderschap was echter een brug te ver omdat het linkse bolwerk in de studentenstad groot genoeg was voor een raadsmeerderheid en de partijen op die vleugel geen indringer duldden. Twee jaar later viel het college en kwam de VVD alsnog aan boord, maar toen had de partij Betty al gerekruteerd voor Den Haag.
Inmiddels had ze een eigen bureau opgericht. Ze nam projecten aan in het hele Noorden op allerlei overheidsterreinen van regelgeving, juridische ondersteuning tot ruimtelijke ordening. Zo leerde ze in Boarnsterhim Aukje de Vries kennen. Aukje was fractievoorzitter van de VVD in Leeuwarden, Betty in Groningen. Later werden de twee collega’s in de VVD-Tweede Kamerfractie. Ze bleven er niet onopgemerkt en de twee stoere Friese vrouwen kregen belangrijke woordvoerderschappen. Betty stond bij landelijke verkiezingen eenmaal als tiende en eenmaal als elfde op de kieslijst genoteerd.
Tijdens het gesprek in de stad handelt Betty geroutineerd nog wat zaken af. Ze verknoeit geen tijd. Daarom reist ze één dag per week in de trein naar Den Haag om daar haar werk als voorzitter van Greendeal Autodelen II te verrichten. In de residentie omdat deelmobiliteit onderdeel is van een van de klimaattafels.
Maar de VVD is toch een autopartij?
Betty: ‘Autobezit is duur, in een stad als Amsterdam zelfs niet te betalen, en onpraktisch geworden. Er komen steeds meer autodeelbedrijven die via slimme apps mensen faciliteren voor een rit van deur tot deur. Auto’s staan het grootste deel van de tijd stil. Zonde. Het is zeker wel liberaal om het delen van auto’s te stimuleren want dat werkt namelijk in tegenstelling tot openbaar vervoer vraag-gestuurd, voordeliger, milieuvriendelijker en je koppelt bezit aan gebruik. Vergeet niet dat er sinds de economische crisis bijna een miljoen auto’s in ons land zijn bijgekomen. De steden in de Randstad slibben dicht, parkeren is onbetaalbaar geworden en je kunt bijna nergens je auto kwijt. Er is beleid en regie nodig om de mobiliteit van de burgers te faciliteren. De wereld verandert. Nieuwbouwprojecten waarbij nog steeds oude parkeernormen gelden van één parkeerplaats per wooneenheid, is dat nog altijd zinvol waar ruimte schaars is? Het kan ook anders door in appartementencomplexen het bezit van een auto, maar bijvoorbeeld ook van scooters en fietsen te delen. Van een garage kun je ook een extra slaapkamer maken. Als de vervoermiddelen bovendien elektrisch zijn scheelt dat een stuk in de uitstootemissie en wordt meer ruimte gecreëerd voor groen en speelplaatsen. Het oude VVD-adagium van iedereen een eigen auto is steeds minder van deze tijd. Het gaat hard met autodelen. Een gemeente als Loppersum heeft al 21 auto’s! Ikzelf maak van reistijd werktijd. Dat kan in de trein, niet in de auto.’
Dus graag die Lelylijn tussen Lelystad en Groningen aanleggen?
‘Maar natuurlijk! Ons spoornetwerk kan dichter. Zoveel zijn we niet opgeschoten in honderd jaar. Met de trein van Amsterdam naar Enschede duurde een eeuw geleden net zo lang als nu.’
Dan zal de noordelijke samenwerking wel wat sterker mogen, hoewel Friesland flink profijt heeft getrokken van het compensatiegeld voor de indertijd afgezegde spoorlijn door bijvoorbeeld te investeren in de knooppunten Joure en Harlingen. Volgens Betty moet vooral de discussie anders worden gevoerd.
‘Als de Lelylijn er is komen heel veel mensen uit het Westen in het Noorden wonen want de huizen zijn hier voordeliger en de woonkwaliteit is hier beter. Maar willen we zo veel woningen bouwen? Dat is de vraag. Zijn wij in het Noorden bereid natuur op te offeren voor woningbouw? Hebben we de moed om de infrastructuur te veranderen? Je woont in het Noorden met een Lelylijn vlakbij Amsterdam. Nu al wonen er piloten in Lemmer. De krimp zal voorbij zijn. Maar we zullen keuzes moeten maken en niet blijven hangen in knelpuntenanalyses, maar we moeten denken in oplossingen en toekomstscenario’s. Dat mis ik in de discussies, de grote lijnen. Hetzelfde geldt voor wonen. De woningnood zal nog hoger worden, alleen al doordat er steeds meer alleenwonenden zullen komen. Houden we wel genoeg rekening met de vergrijzing, bouwen we wel voor de markt? Dat zijn thema’s die ook op mijn bordje liggen bij Regio Groningen-Assen, dat een samenwerking is van zeven gemeenten die allemaal beseffen dat je over grenzen heen moeten kijken, dat je intergemeentelijk moet samenwerken. Die wil is daar omdat samenhang er sterk is. Mensen gaan, mede door de elektrische fiets, steeds verder van hun werk wonen. Dan is infrastructuur een item dat de gemeentegrenzen overstijgt. Het is prachtig om daar als stafbureau met dertien mensen mee bezig te zijn.’
Op een breed front is de nijvere Betty actief. Een eervolle taak is haar werk als relatiemanager van het internationale concept Maggie’s Center volgens een Engelse formule, waarvan het eerste in ons land in Groningen op de locatie van het UMCG komt te staan. In de zorgzame omgeving van een Maggie’s Center worden kankerpatiënten en genezen patiënten opgevangen en begeleid. Betty houdt zich bezig met de plannen, heeft fundraising opgezet, krachten gemobiliseerd en de kar getrokken.
Als toezichthouder van BuildinG is zij betrokken bij het onderzoek naar aardbevingsbestendige bouwtechnieken en als voorzitter gebiedscommissie Zuidelijk Westerkwartier is ze bijna ‘thuis’ in de Friese Wouden.
In zo’n druk bestaan is het fijn om je samen met man Feike van Kammen terug te kunnen trekken op de stagzeilschoener Europa die aan de Wilhelminakade ligt. Ze wonen er sinds 2009 op. Door uitbater Koos Huizinga van café De Sleutel ontdekte Betty het wonen op het water en kocht ze in 2005 een ark die in het Reitdiep lag. En laat Feike nu ook iemand zijn die op een schip woonde. Dat schept een band.
Betty: ‘Terug naar Friesland is dus niet aan de orde maar ik kon er wekelijks als ik een bezoekje breng aan mijn ouders.’
Albert van Keimpema
Betty de Boer (Surhuisterveen, 2 september 1971)
Opleiding
Juridische bestuurswetenschappen Rijksuniversiteit Groningen (1990-1996)
Carrière
1997-2000 Accountmanager economische zaken gemeente Emmen
2000-2003 Jurist Water & Landinrichting provincie Groningen
2003-2004 Projectmanager TPG Post
2004- Oprichting eigen adviesbureau gericht op MKB en overheid
2002-2006 VVD-gemeenteraadslid Groningen
2006-2010 Fractievoorzitter VVD Groningen
2010-2017 Tweede Kamerlid VVD (openbaar vervoer, zee- en binnenvaart, havens)
2017- Relatiemanager Maggie’s Center
2019- Voorzitter Greendeal Autodelen II
Nevenfuncties
Voorzitter raad van toezicht OOG radio en tv (2016-)
Voorzitter raad van toezicht BuildinG innovatie bebouwde omgeving (2017-)
Voorzitter gebiedscommissie Zuidelijk Westerkwartier (2019-)
Privé
Betty de Boer is getrouwd met Feike van Kammen (68) op een woonboot in Groningen
