DRACHTEN – Je moet wel een groot vakman zijn als je zelfs op je tachtigste de mensen nog zo weet te boeien. Rients Gratama vierde zijn verjaardag (24 januari) met de première van zijn nieuwe theaterprogramma ‘Geraniums of Gladioalen’ in De Lawei in Drachten. Een traktatie voor zijn grote schare fans die een Rients in topvorm zagen, met aan zijn zijde de begeleiders Peter van der Zwaag en Clara Rullmann.
Al tientallen jaren behoort Rients tot de top in ons land. Je mag je afvragen wie in Nederland zo’n veelzijdig, rijk talent bezit als hij. Maar je kunt wel talentvol zijn, in alles wat je doet is het gewoon een kwestie van keihard werken om de gaven in succes te laten ontkiemen. Rients kan alles. Zijn jongste programma is er het bewijs van. Rients is causeur, conferencier, cabaretier, typetjesmaker, zanger, schrijver en dichter tegelijk. Zijn liedteksten zijn ongeëvenaard. Geraniums of Gladioalen is sterk qua opbouw en het stuk is onderhoudend, geestig, prikkelend en houdt de mensen en maatschappij zo nu en dan een confronterende spiegel voor, maar de knipoog verdwijnt nooit. Dat is sterk aan Rients: hij is in al zijn mildheid komisch en kritisch zonder dat het overdreven of aanmatigend wordt.
In Geraniums of Gladioalen kijkt Rients terug op zijn leven en zijn werk. Nooit wordt de toon sentimenteel, maar de mensen in de zaal moeten soms een brokje wegslikken. Rients weet heel subtiel de geest van de tijd te tekenen. Er is toch wel heel veel veranderd in de periode dat hij op deze aardkloot rondwandelt. De kapstok waarmee hij zijn programma begint is de voltooiing van de Afsluitdijk in het jaar van zijn geboorte: 1932. Hij kent de dijk van jongs af, want hij groeide op in Pingjum. Friesland kreeg, door nieuwsgierige Hollanders, niet eerder zoveel mensen spontaan op eigen erf. Daar moesten we even aan wennen. Rients, snedig: ‘Ik ben een product van de ontsluiting.’
Rients blikt met verwondering terug maar blijft nooit lang in het verleden hangen. Hier en daar stoft hij een van zijn klassiekers af en grijpt hij terug op enkele hoogtepunten, bijvoorbeeld op het begin van zijn carrière met het gezelschap Tetman de Vries en op de legendarische revue ‘De tiid hâldt gjin skoft’. Soms kruipt hij even in de huid van een van zijn typetjes zoals ‘Sjeik Sjoerd fan Arum’ (1963). Verder is het programma zo nieuw als vers gemaaid gras. Heel inspirerend ook. Knap hoe iemand van zijn leeftijd midden in het leven blijft staan.
Bijna drie uren staat hij op de planken. Het programma is één grote aaneenschakeling van conferences, liedjes, mijmeringen, vertellingen en sketches. Geen moment hapert de oude meester. Op het toneel lijkt de man van de eeuwige jeugd nóg fitter. Het theater is zijn leven. Dat houdt de geest jong. Het lichaam volgt wat moeizamer, maar daar is niets van te zien als hij optreedt. Geraniums of Gladioalen, de eerste drie voorstellingen waren uitverkocht, is een must voor iedere theaterliefhebber.
