TYNJE – Freark Smink had een diepe wens om nog één keer een voorstelling te schrijven en na drie jaar onderzoek, interviews en probeersels is het gelukt met ‘Wat Soesto!’ dat wordt geproduceerd door Pier21 van David Lelieveld. Freark heeft een indringend portret geschreven over een hedendaagse boer in een bijzondere familie, gebaseerd op eigen ervaringen uit het verleden. Wat soesto, uit te spreken in meerdere klemtonen en dan verandert de lading (vraag, vraag met waarschuwing, dreiging, minachting), is de mooiste, meest treffende oneliner in de Friese taal.
Het vertelt eigenlijk het hele Friese verhaal, de historie, de mentaliteit, het gevecht om het bestaan, de rivaliteit. Gevat in slechts twee woorden.
Onder de regie van Jos Thie speelt Freark Smink zelf de boer en Klaasje Postma, in het echte leven zijn vrouw, de moeder. Op 23 oktober is de première.
Freark: ‘It is geweldich om wer te rippetearen, en wer te fielen hoe moai live teater is. Tsjin ús publyk oeral yn Fryslân soe ik sizze wolle: We komme der oan!”
De voorstelling ‘Wat Soesto!’ is na ‘De Emigrant’, ‘Feteranen’ en ‘It wie op in Simmerjûn’ opnieuw een bijzondere voorstelling van Pier21 die door de provincie gaat reizen en in Friesland het gesprek op gang probeert te brengen over een actueel thema; in dit geval over de situatie van de boeren. Frans, de hoofdpersoon uit `Wat soesto!’ kan zich nog goed herinneren hoe hij als jongen languit in het gras kon liggen en naar de vogels luisterde. Wat was hij trots dat hij een boerenzoon was! Onder de strenge hand van zijn vader leerde Frans zelf boer te worden. Dat was niet altijd even gemakkelijk, al hoezeer zijn moeder hem probeerde te beschermen. Later als zelfstandig boer krijgt Frans te maken met eisen vanuit de overheid en druk vanuit de maatschappij. De ene maatregel na de andere discussie, je zou je gaan schamen dat je veehouder bent. Terwijl zijn oude moeder op de achtergrond onverstoorbaar haar eigen leven leidt, maakt Frans de balans op. Op de keper beschouwd heeft hij geen perspectief, maar ophouden is evenmin een optie. Wat zou hij dan moeten doen met zijn tijd? Waarom zegt de maatschappij niet duidelijker wat zij van de boeren verwachten, zodat hij eindelijk weer trots kan zijn dat hij boer is?
Er mag geen Fries zijn die deze voorstelling mist.
