In geen enkel ander metier wordt zo vaak in de oren gefluisterd als in het voetbal
Voetbal is een verschrikkelijke sport aan het worden. Zie nu wat er in Friesland gebeurt. Cambuur staat fier bovenaan, ziet weer een nieuw stadion gloren, en toch is het crisis. Het stichtingsbestuur is opgestapt. Einde aan de crisis schreef de LC, volgens mij zit je er middenin. Van Heerenveen werd niets verwacht maar speelt het hele seizoen al in de middenmoot. Geen beletsel om de club wekelijks af te kraken (LC) en natuurlijk is het crisis. Technisch manager Gerry Hamstra verkaste naar Ajax.
Wat zijn dit voor rituele grafdansen? Laat ik beginnen bij de organisaties. Die zijn zo raar en ingewikkeld opgezet dat een club niet behoorlijk bestuurd kan worden. Vroeger was het simpel. Je had een voorzitter, iemand die de post en de administratie deed (de secretaris) en iemand die de geldzaken beheerde (de penningmeester). De hoofdtrainer regelde het voetbal en er was iemand met een voetbalhart die als Haarlemmerolie de raderen van selectie, jeugd en scouting gesmeerd hield. De voorzitter was een manusje-van-alles die het verhaal kon houden, de boel bij elkaar hield en die een borreltje lustte. Klaar.
Hoe anders is dat tegenwoordig. Je hebt een management dat de club bestiert, er is een directievoorzitter maar die zit niks voor want hij is een standalone, er is een raad van commissarissen die graag de baas speelt maar het niet is want meestal is er ook een raad van toezicht. Zij kijken toe, maar jij kan niet naar hen kijken want ze zijn onzichtbaar. Profclubs hebben een licentie en daarvan is bedacht dat je die ergens in een bestuurlijke omgeving kwijt moet. Dat is een stichting en u raadt het al: die heeft ook een bestuur. Als puntje bij paaltje komt is dat bestuur het hoogste orgaan. Immers, zonder licentie kun je geen betaald voetbal spelen.
Dit is een structuur van de apenrots. Het lijkt Gibraltar wel. Je hoeft maar even een gek zin te hebben of je trapt er eentje af. Of je zit met z’n allen op een kluitje en dat loopt evenmin goed af. Dan zijn er nog apen die in hun ambitieuze klimzucht een stap verkeerd zetten en naar beneden mieteren. Vaak is de rots te steil, te hoog of te glibberig.
Een voetbalclub zo besturen is volstrekt niet transparant. Alle besturen in één bestuurskamer kan niet en dus wordt er vergaderd in achterkamertjes en in de wandelgangen. In geen enkel ander metier wordt zo vaak in oren gefluisterd als in het voetbal. Dat moet dus wel fout gaan want de bestuursstijl blijft beperkt tot onderlinge beoordelingsgesprekken over degenen die dat ook weer over jou doen. En het blijft fout gaan want al die ijdele, dommige, gure types worden vervangen door dezelfde soort mensen. Benoemingen zijn per definitie schimmig omdat de bestuurders op basis van coöptatie worden aangesteld. Niemand hoeft te solliciteren, slijmen volstaat. Wat ook zo gek is: wat valt er nou te besturen? Ze zijn alleen maar met zichzelf bezig. Ik verneem nooit een originele gedachte, een goed uitgewerkt plan of een slimme zakelijke deal. De interactie met sponsors en fans is in Nederland allerbelabberdst. Terwijl het zo eenvoudig is om op te tuigen. Ga gewoon net als ik een keertje naar de New York Yankees of naar de Hong Kong 7’s. Je komt met een schat aan ideeën thuis.
Terug naar Cambuur en Heerenveen. In Leeuwarden wordt het hek dichtgegooid voor Ype Smid, nota bene de man die de club voor de ondergang behoedde. Maar als je Jan Koster in je raad van commissarissen hebt weet je al genoeg. Die heb ik nog nooit op een ferm standpunt of een heldere visie kunnen betrappen. ‘Wij zijn blij dat het stichtingsbestuur voor het belang van de club heeft gekozen,’ zei hij over het opstappen. Dat is zo’n zinnetje die je op een cursus pr krijgt aangeleerd; dan blijf je namelijk positief. Helemaal niet! Het zegt iets over de persoon zelf, hoe positief hij over zichzelf is! Je hebt niet eens de daadkracht en het fatsoen om het bestuur de wacht aan te zeggen. Je bent een weekdier. En welk belang? Wat schiet Cambuur hier mee op? Er lijken mij wel belangrijke zaken te regelen. Ga langs de bedrijven, haal sponsors binnen en zorg ervoor dat ze meer krijgen dan ze betalen. Of geef ze op z’n minst dat gevoel. Dan is het ook goed.
Heerenveen, mijn eerste club en dat weten ze ook wel bij Cambuur (waar ik al vanaf 1975 kom), vergaat het niet beter. Al drie jaar hoor ik van de buitenwacht kritiek op Gerry Hamstra en ik denk steeds: wat doet die man verkeerd? Hij heeft een grote staat van dienst want je hoeft geen topvoetballer te zijn geweest om goed te functioneren. Heerenveen heeft het op voetbalgebied goed gedaan. De cijfers liegen niet. VI publiceerde laatst een lijst van de transfersaldi over de jaren 2010-2020. Heerenveen stond met een winst van 50 miljoen derde achter Ajax en AZ. Dan heb je goede spelers opgeleid en gescout. Inmiddels zit Hamstra bij Ajax naast Marc Overmars. Een prachtpositie die hij ten volle heeft verdiend. Heerenveen moet op zoek naar een opvolger. Ik weet al jaren hoe het balletje gaat rollen en dat balletje rolt steeds verder in het doel van apen die buiten het zicht de rots aan het beklimmen zijn.
Gelukkig vermaak ik me ook. Ik heb een nieuwe favoriet als noorderling: FC Emmen. Deze club, stijf onderaan, hield de geweldige trainer Dick Lukkien aan boord. Dan heb je klasse. Het spandoek dat ik er op de tribunes zag stal mijn hart:
It isn’t easy boys maar met easy toys blijven we erin!
