LEEUWARDEN – Op 3 maart 1896 opende de toenmalige commissaris van de koningin Binnert Philip van Harinxma thoe Slooten de Statenzaal in Leeuwarden, destijds gebouwd voor 95.000 gulden. De historische debatzaal is sindsdien het middelpunt van het provinciaal bestuur. De zaal vertelt het verhaal en toont de kracht van het Friese volk en de grandeur van het bestuur, dat net als Zeeland een status aparte gaat krijgen. Dat werd tijd. Speciaal voor dit jubileumjaar heeft de provincie opdracht gegeven aan Annet van Midwoud uit Eastermar voor het ontwerpen van twee glas-in-loodramen met de wapens van Vlieland en Terschelling. In de twaalf glas-in-loodramen die de Statenzaal rijk is, zijn de wapens van diverse Friese gemeenten te zien. Vlieland en Terschelling ontbraken echter, omdat de twee Waddeneilanden in 1942 door de bezetter onder Fries bestuur werd geplaatst. Dat besluit werd na de oorlog teruggedraaid. In 1951 besefte men dat de Duitsers het toch wel pragmatisch bedacht hadden en kwamen de eilanden weer bij onze provincie. En toen bleef het erbij. Met het jubileum was er een aanleiding om de eilanden eindelijk toe te voegen in de galerij van gemeenten. Plaats was er niet en daarom zijn het vensters met een lichtbak.
‘Zo kunnen ze altijd stralen,’ lachte Arno Brok, die veel weet van de Friese geschiedenis.
De Statenzaal zit vol symboliek, waar je ook kijkt. Begin bij de 12 boogvensters (6 aan elke kant). In het gebrandschilderd glas zijn de wapens van de drie gewesten (Oostergo, Westergo en Zevenwouden) te zien, de elf steden en de dertig grietenijen (gemeenten) waaronder de acht vroegere kwartieren. De andere 28 plus Ameland en Schiermonnikoog (die beide pas later werden toegevoegd) zijn aan de overzijde zichtbaar. Op de 17 balken staan de namen van vooraanstaande Friezen, veelal wetenschappers, predikanten en letterkundigen (o.a. Eise Eisinga, Ubbo Emmius, Menno Simons, Johannes Bogerman).
De achterwand is beschilderd met vier belangrijke taferelen uit de Friese geschiedenis:
Geen sterveling overtreft de Friezen in dapperheid of trouw (verdrijving van Friezen uit Rome, 59 na Christus).Bisschop Bonifatius vond in 754 de dood toen hij Friezen tot het christendom wilde bekeren.Friese edellieden op kruistocht (1099). Eelcke Liaukemaen Feike Botniazouden in Jeruzalem tot ridder zijn geslagen.Wy Friezen knibbelje allinne foar God. (Gemme van Burmaniaweigerde in 1555 bij de inhuldiging van de Spaanse koning Filips II geknield de eed af te leggen).
Op de achterwand staan ook drie Friese gezegden/wijsheden ter bemoediging en vermaning van de 43 statenleden: ’t Is mei sizzen net te dwaan, Wierheit boppe al en Dy ’t folle praet moat folle wier meitsje.
Boven de voorzittersstoel staan drie deugden gesymboliseerd: de vrouw met de slag (voorzichtigheid), de vrouw met een zwaard en een weegschaal (rechtvaardigheid) en een vrouw met een zuil (standvastigheid). Daaronder staat een Latijnse spreuk: Concordia Res Parvae Crescunt (eendracht maakt macht). In het Latijn staan verder nog acht deugden vermeld: Temporantia (matigheid), Fortitudo (kracht), Spes (hoop), Fides (geloof), Charitas (liefde), Veritas (waarheid), Mensuetudo (goedertierenheid) en Continentudo (ingetogenheid).
Tenslotte het rijk gedecoreerde houten plafond met 72 vlakken. Er staan wapens van voorname geslachten op aangegeven. Volgens Brok op verzoek van de families zelf. Zij betaalden daarvoor.
Brok: ‘Het waren sponsors avant la lettre, founders. Een soort crowdfunding.’
De burgemeesters van Terschelling en Vlieland onthulden de vensters in het bijzijn van de fractievoorzitters. Michiel Schrier was er ook als opvolger van Tineke Schokker. Hij is het derde statenlid dat burgemeester wordt, wist Brok met historisch besef te vertelllen.
