ROTTUM – Wiebe (61) en Lies Ploegstra (58) uit Rottum hebben het wel voor de kiezen gekregen. Bijna 40 jaar liggen zij overhoop met de overheden. Wie hun verhaal aanhoort gaat beseffen dat ook in ons land Kafkaiaanse toestanden bestaan. Wat wil zeggen: een almachtige, bureaucratische overheid die zich weinig gelegen laat liggen. Met als gevolg dat burgers die, eenmaal in de tred van de ambtelijke molens ronddraaiend, daar niet meer aan kunnen ontkomen en hoorndol worden.
De tegenwerking begon begin jaren 80 toen de Ploegstra’s Vegelinsoord verlieten en gingen boeren op de ouderlijke boerderij van Wiebe op De Dolten bij Oudehaske. Van het naderend onheil dat daar een vuilstort stond gepland, hadden ze niets vernomen. Evenmin werden ze in de jaren daarna op de hoogte gesteld. Tot in 1990 duidelijk werd dat ze plaats moesten maken voor de vuilstort.
‘Omrop Fryslân moest ons dat vertellen,’ aldus Lies.
Ze hadden een boerderij aan de Badweg in Rottum gekocht maar de transactie van de verkochte boerderij op De Dolten kreeg voeten in de aarde omdat de koper vastliep met de vergunningen.
Lies: ‘Hans Wiegel heeft dit eerste conflict met de overheid zelf opgelost.’
Eenmaal het melkveebedrijf met 110 koeien draaiend, schrokken ze van het gigantisch hoog stroomverbruik.
Wiebe: ‘We hebben werkelijk van alles geprobeerd om te achterhalen hoe dat kon.’
Lies: ‘De afwas deden we met de hand, de droger gebruikten we niet, de schemerlampen bleven uit en ’s avonds staken we kaarsen aan. Maar de stroomrekening bleef torenhoog.’
Tot overmaat van ramp werd het vee na de eeuwwisseling ziek. Spontane abortussen, kalveren die zonder kaken werden geboren of met de ingewanden eruit; de Ploegstra’s maakten het mee. Wiebe dacht dat hij misschien bedrijfsblind was geworden en stelde een melker aan. Wat bleek later echter? De koeien droegen de E.colibacterie bij zich. Dat kwam doordat de nieuwe riooloverstort langs de Badweg niet goed werkte en er in de sloten waar de koeien uit dronken verontreinigd stilstaand water stond. Nestlé wilde de melk niet meer hebben en de gezondheidskosten liepen op. De Ploegstra’s zagen geen andere uitweg dan hun melkveehouderij te verkopen en een loonbedrijf te beginnen. Maar wat er ook veranderde, de stroomrekening niet. Het verbruik lag op 35.000 kilowatt elk jaar (nu 5.100). Hoe dat kon werd pas tien jaar later bekend: de Ploegstra’s betaalden ook de stroom van de rioolpomp en de straatverlichting. Dat zat zo: op hun erf staat een transformatorhuisje met 1 code op 1 adres (Badweg 40) met 1 factuur naar 1 adres, dat van de Ploegstra’s! In 2015 heeft Liander een eigen adres (40A) ingevoerd en het nummer op de gevel geschroefd. Wie zou denken dat de Ploegstra’s gecompenseerd zouden worden heeft het mis.
Lies: ‘We zijn nu zeven jaar verder en we hebben nog geen cent gezien, terwijl de kosten richting vier ton zijn gelopen.’
Volgens De Fryske Marren valt de gemeente niks aan te rekenen. Burgemeester Fred Veenstra heeft zich persoonlijk met de zaak bemoeid maar hij is nu zo ver dat hij de Ploegstra’s contact met raadsleden verbiedt, hen de toegang tot het gemeentehuis heeft ontzegd (de politie is ingeschakeld om burgerdocumenten op te halen en te bezorgen!) en de zaak af te sluiten. Een motie van de VVD over deze kwestie werd tegen alle bestuursregels in door hem onderschept en de indiener Marc van Niekerk Thiewerd onder druk gezet om de motie in te trekken.
‘Ik vind dat ernstig. Het kan niet zo zijn dat een gekozen volksvertegenwoordiger verboden wordt om een motie in te dienen. Dat vind ik schandalig,’ reageerde NCPN-raadslid Rinze Visser uit Lemmer, de langstzittende in Nederland (sinds 1970).
De burgemeester ging buiten zijn boekje maar de raad vindt het uitgezonderd de VVD, de communisten (NCPN) en de Burgerpartij allemaal best. Een door hem ingeschakelde intermediair (Jan Prins, een oude bekende van de burgemeester) is door de Ploegstra’s afgewezen als tussenpersoon. Ze hopen dat Nationale Ombudsman Reinier van Zutphen de kwestie kan afronden.
Lies: ‘De provincie bemoeit zich er nu mee en commissaris Arno Brok wil ons net als Wiegel indertijd helpen. Maar we zijn zeer teleurgesteld in de gemeente.’
Albert van Keimpema
