LEMMER – In Lemmer, in de voormalige gereformeerde kerk (1889-2019) en omliggende gebouwen, komt na Laren het tweede Papageno Huis van Nederland (Papageno Huis Fryslân). Stichting Papageno is een initiatief van de wereldberoemde dirigent Jaap van Zweden (chef-dirigent van de filharmonische orkesten van Hong Kong, New York en Seoel) en zijn vrouw Aaltje van Zweden-van Buuren.
Zij hebben deze stichting opgericht om kinderen en jongeren met autisme te helpen in hun ontwikkeling. Aanleiding daartoe was hun zoon Benjamin die lijdt aan een vorm van autisme (Autistisch Spectrum Syndroom) en een verstandelijke beperking heeft. Hij zal altijd begeleiding nodig hebben.
Aaltje, met een glimlach: ‘Door muziek raakte hij meer bezield. Als er niets met hem gedaan zou worden was hij blijven hangen in de basale prikkels van een rode auto, een blonde dame en bier drinken.’
Zij en Jaap begonnen in 1996 met muziektherapie en onderzoek naar vroegdiagnostiek. Er werden verbluffende resultaten behaald. Muziek opent en veraangenaamt de wereld van autisten. In 2015 opende Koningin Máxima het eerste Papageno Huis in Laren. De opzet is om een landelijke dekking te realiseren en in elke provincie zo’n huis neer te zetten.
Zelfstandige toekomst
Voor jongeren met autisme valt het vaak niet mee een plek te vinden in de maatschappij.
Voorzitter Hans Loor van Papageno Huis Fryslân zegt: ‘In het Papageno Huis doen we er alles aan om jongeren met autisme op weg te helpen naar een zo zelfstandig mogelijke toekomst. Veel jongeren met autisme vinden dat spannend en ingewikkeld. Om de drempel te verlagen en ze langzaam te laten wennen aan contacten met anderen, werken we in het Papageno Huis vanuit één centrale gedachte: bij alles wat we doen proberen we de buitenwereld naar binnen te halen. Daarbij spelen we in op hun talenten en bieden we veel mogelijkheden voor creatieve ontwikkeling. Bovendien leren ze zelfstandig te wonen.’
Het Lemster Papageno Huis telt 17 appartementen voor jongvolwassenen van 18 tot 31 jaar. Gemiddeld zullen ze er zo’n drie jaar verblijven, afhankelijk van hun ontwikkeling. Het begeleid wonen houdt in dat er een ruime mate van dagbesteding (60-80 werkplekken) wordt geboden. Er is een atelier voor creatieve bezigheden, een sportzaal om te bewegen, een multimediaruimte, een woon/eetkeuken om zelf te koken, een terras, rustruimtes om de bewoners die ongevoelig tot overgevoelig kunnen zijn te laten chillen en in de centrale hal, het kerkgedeelte, kunnen activiteiten, manifestaties en concerten worden gehouden. De akoestiek is perfect. Muziek is sowieso een rode draad in het wonen. Die zorgt ervoor dat bewoners zich op hun gemak voelen. Kleuren, verlichting, klimaatbehandeling, geluiddempende plafonds: over alles is nagedacht.
Lemster gemeenschap
Het Papageno Huis is er ook voor de Lemster gemeenschap want de kerkzaal is een openbaar multifunctioneel centrum voor iedereen.
Aaltje: ‘Zie een Papageno Huis als een soort studentenhuis, een minimaatschappij die een veilige plek is, waar sociale activiteiten plaatsvinden. Onze bewoners worden in de samenleving opgenomen door de buitenwereld naar binnen te halen. Daarom is de locatie belangrijk. Dit huis staat in hartje Lemmer, een bruisend centrum. We helpen ze ook aan begeleid werk. Bijvoorbeeld in een tuincentrum of een bakkerij.’
Dankzij een genereuze gift is Stichting Papageno in staat gesteld om een tweede huis te realiseren. Volgens oud-huisarts Hans, die in zijn praktijk veel te maken kreeg met autistische patiënten, is dat ‘een geschenk uit de hemel’. De renovatie borduurt voort op het zogenoemde CU Living initiatief van Amanda Boesjes(‘gezien worden en niemand uit het oog verliezen’). Zij was in 2020 medeoprichter van stichting Lemster Sjerke die bestaande en nieuwe initiatieven in Lemmer ruimte geeft. Het dubbeltje viel precies op z’n plek toen de Stichting Papageno Fonds er het Papageno Huis Fryslân wilde ontwikkelen. Daardoor konden de ambitieuze plannen worden verwezenlijkt. Belangrijk onderdeel van de herbestemming is het in ere herstellen en verduurzamen van de monumentale gebouwen en het openbaar toegankelijk houden ervan.
Amanda: ‘Door de panden een nieuwe functie te geven blijven de monumenten voor de toekomst bewaard. Daarbij is het doel om mensen, jong en oud en echte Lemsters en nieuwkomers, met elkaar te verbinden en te inspireren.’ Voor haar moeder Hilda Boesjes-Beljon is de accommodatie heel welkom voor de havenplaats: ‘Mooi dat het centrum van Lemmer een culturele impuls kan worden geboden met een ruimte waar veel mogelijk is.’
De Veiligheidsregio Friesland, de GGD en de Stichting Lemster Sjerke maken als gebruikers onderdeel uit van de invulling. In de voormalige consistorie komt het consultatiebureau van de GGD.
De grote renovatie en uitbreiding is in 2023 gereed. Streven is op 2 april, op Wereld Autisme Dag, het Papegeno Huis Fryslân officieel te opnenen. Op 11 november was in het Scheepvaartmuseum in Amsterdam een benefietconcert onder leiding van Jaap met Youp van ’t Hek, Floor Jansen, Henk Poort en… het Lemster Mannenkoor, dat natuurlijk ook de opening opluistert.
