LEEUWARDEN/HARTWERD – Lococommissaris Sjoerd Galema haalt alles uit de kast om richting te geven aan het provinciaal beleid, maar hij kan geen ijzer met handen breken, zoals in de herindelingspolitiek. Vooraf werd bepaald dat het allemaal ‘van onderop’ moest gebeuren, en dus niet ‘van bovenaf’, waarbij je vraagtekens kunt zetten. De bevlogen bestuurder en vergaderboer geeft zijn bespiegelingen. Van hem mag er wel wat meer uitgaan van lokale bestuurders.
Sjoerd Galema (CDA) zit nog even na te genieten van de gemakkelijke overwinning die Heerenveen op Willem II boekte (5-0) als het gesprek weer over ‘zijn’ Friesland gaat. Net als in de voetballerij gaat het er daar soms ook hectisch aan toe.
Neem de herindeling. Er zijn regio’s waar het op een stoelendans lijkt. De nieuwe Friese landkaart was niet op het Provinsjehûs te tekenen.
‘De rol van de provincie is complex,’ verzucht hij. ‘Wij kunnen adviseren, bemiddelen, kennis verschaffen en partijen bij elkaar brengen, maar alleen als de gemeenten het willen, erom vragen.’
Het stoort hem dat er met Heerenveen wordt gesold. ‘Het gaat hier om een Fries belang. Heerenveen is een belangrijke plaats die een nog sterkere, bovenregionale centrumfunctie moet krijgen. Daarvoor heeft het bestuurlijke massa nodig. Met alleen 20.000 inwoners er bij ben je er niet.’
Hij is voorstander van een nieuw Thialf op de locatie bij het Abe Lenstrastadion. Dat hoort volgens hem bij de ambitie van Heerenveen, dat het schaatsmekka van de wereld moet blijven. Die positie wordt serieus bedreigd, vindt Sjoerd Galema.
‘Tot 2012 is de A-status verzekerd, daarna niet meer als er niks gebeurt. Thialf raakt qua tijden en duurzaamheid steeds meer achterop. Overal ter wereld, van Nagasaki tot Vancouver, zijn nieuwe schaatstempels verrezen en dat gaat voorlopig nog door. In het buitenland investeert men er lustig op los en dan zouden wij als schaatsland niets doen? Onbestaanbaar. Bovendien moeten we als Friesland op onze hoede zijn en de A-status niet verliezen aan een andere plaats in ons land. Iedereen is superjaloers op onze A-status, geloof me. Het ijzer is nu heet want Nederland heeft Olympische ambities en het NOC*NSF wil daarom veel meer medailles. Er is maar één sport waarin we flink kunnen oogsten en dat is het schaatsen. Nu moet het ijzer dus worden gesmeed.’
Een tweede baan, dus eentje voor de recreatieschaatsers en eentje voor de wedstrijdschaatsers, is geen must, maar wel een pre: ‘Wil je uitgroeien tot een belangrijk trainingscentrum dan is een tweede baan onontbeerlijk. De toppers kunnen dan altijd over ijs beschikken, zoals ze in het buitenland ook kunnen.’
Een tweede baan kost € 20 miljoen extra en brengt de totaalinvestering op € 120 miljoen. Geld lijkt niet het grootste probleem te zijn. Er zijn fondsen. Nu al ligt er zo’n € 70 miljoen voor een nieuw Thialf klaar. Dat te gebruiken is raadzaam: ‘Anders wordt het buiten de provincie besteed.’
Het oude Thialf renoveren is naar de mening van Galema ontoereikend om de ambities waar te maken. Nieuwbouw op de huidige locatie zou een optie kunnen zijn, maar dan mis je volgens hem exploitatievoordelen die je als buur van het voetbalstadion wel hebt. ‘Onder de koepel van Sportstad Heerenveen creëer je op tal van fronten – energie, stadionbeheer, administratie, ticketing, parkeren, sportvoorzieningen, medische voorzieningen – synergie tussen sc Heerenveen en Thialf,’ aldus Galema, die Sportstad pas echt de spin-off ziet genereren als Thialf erbij komt.
In het vroege voorjaar van 2011 zal de beslissing vallen over de toekomst van Thialf. De dialoog tussen de provincie met de 31 gemeenten is er, op alle terreinen.
Maar: ‘Ik mis dikwijls de visie en ook de ambitie in de gemeenten. Dienstverlening bieden is meer dan paspoorten en vuilnis regelen. Soms schrik ik van de weinige respons die wij krijgen op de balletjes die door ons worden opgegooid omdat er potjes zijn. Men stelt zich niet proactief op. Wat wil je, welke doelstellingen zijn er, hoe richten we de openbare ruimte in, in welke infrastructuur moet worden geïnvesteerd? Vaak blijven antwoorden uit, laat staan dat er initiatieven worden ontplooid. En als er een stevige mening is, dan wordt die regelmatig gevoed door sentiment zonder dat er sterke argumenten aan ten grondslag liggen.’
Het provinciaal bestuur trekt soms aan paarden die misschien niet dood zijn, maar wel op apegapen liggen. En dat blijft zwaar trekken. De publieke opinie wil nog wel eens zurig zijn.
Een boer als Galema zit echter niet snel bij de pakken neer. Hij ziet de vruchten van het doorzetten: de Centrale As, de Haak om Leeuwarden, de rondweg om Sneek, de situatie rond Harlingen, het Friese merenproject, het sociaaleconomisch masterplan Noordoost-Friesland. Allemaal zaken die niet vanzelf zijn gegaan maar wel van de grond zijn gekomen, of nog worden uitgevoerd. Mede dankzij de deal die het noorden met ex-minister Eurlings van Verkeer en Waterstaat sloot: € 2,1 miljard compensatiegeld voor het niet doorgaan van de Zuiderzeelijn. ‘Het mooiste succes sinds ik gedeputeerde ben,’ aldus Galema.
Friesland vaart wel bij de nieuwe infrastructuur, boten en auto’s die elkaar niet in de weg zitten. Bovendien zijn het niet alleen verbeteringen in infrastructuur, maar zijn de investeringen esthetisch heel verantwoord.
Galema: ‘Zo kunnen we al werkende Friesland verfraaien. Neem de rondweg om Sneek, de mooiste van ons land. Dat is niet alleen het reconstrueren van een weg, maar mag een integraal gebiedsproject worden genoemd.’ Hij houdt altijd rekening met het karakter van Friesland en met de landschappelijke waarden.
Zo irriteert het hem dat niet alle boeren hun koeien laten weiden. Bij hem zul je overdag altijd de koeien in de wei zien: ‘Omdat het bij Friesland hoort.’
