Naam Jan Arendz en Marijke Geertsma | Leeftijd Beide 60 | Woonplaats Wytgaard | Burgerlijke staat Gehuwd met elkaar, een zoon (Jeen, 30) en een dochter (Gearte, 29) | Functie Acteur bij Tryater en zelfstandig theaterproducent (Stichting J & M Teaterwurk) | Locatie Frouckje State Ryptsjerk | Chef-kok Gilbert van der Heide | Gastheer Thom van der Heide | Bediening Steven Pietersma
Jullie vormen als acteursechtpaar een economische eenheid. Jan: Bij Tryater zijn we in loondienst. Dat is ons hoofdinkomen. Verder doen we eigen producties, en in opdracht, we nemen schnabbels aan en we doen af en toe film- en televisiewerk.
Een niet al te zeker bestaan. Marijke: We namen vroeger een toch wel grote gok. We zaten beiden in het onderwijs en die vastigheid zegden we op om onze passie te volgen, het toneelvak. Creatieve mensen maken het zichzelf vaak moeilijk, omdat de artistieke uitdaging altijd boven het zakelijk aspect gaat. Het blijft voortdurend een worsteling tussen artisticiteit en een beetje vooruitboeren.
Wie doet van jullie het zakelijk gedeelte? Jan: Ik ben niet zakelijk, Marijke wel. Zij komt uit een middenstandsgezin. Als we een nieuw project aangaan heeft Marijke een dubbelrol. Het creatief proces doen we gezamenlijk, maar Marijke doet daarbij ook alle zakelijke aangelegenheden, zoals subsidieaanvragen, locatieonderzoek, de casting, het opstellen van contracten, de honoreringen, enzovoorts. Maar wel altijd in goed overleg met mij. Marijke: Op geld over de balk gooien ben ik heel erg tegen. We gaan deels met belastinggeld om. Bij ons moet alles tot achter de komma kloppen. In die zin zijn we heel zakelijk, want we willen wel met droge voeten over de sloot.
Samen zakelijk optrekken is één, maar samen werken is twee. Jan: Marijke en ik zijn met elkaar vergroeid, privé en in ons werk. Wij zijn verhalenmensen. We schrijven ook samen, waarbij we afstemmen wie wat voor zijn rekening neemt. Vorm is altijd ondergeschikt aan inhoud. Ja, faalangst is inherent aan dit vak. In wezen zijn mensen met een scheppend vak nooit tevreden, want het kan in hun kritische ogen altijd beter. Dat is nu eenmaal de gesel die je voelt.
Wat is jullie meest recente project? Marijke: Het dramatische, intrigerende oorlogsverhaal Oorlochstriennen waarin door een samenloop van omstandigheden de levens van de verzetsstrijdsters Esmée van Eeghen, Antoinette Jaakke en Joop van der Helm-Logtenberg, de vrouw van belastingman en Knokploeg-leider Krijn van der Helm, elkaar kruisten. De mondaine Amsterdamse Esmée, bevriend met Krijn, deed gevaarlijk werk in het verzet. Toen ze gezien werd met een Duitse officier werd ze niet meer vertrouwd en werd ze verraden. Op 8 september 1944 werd Esmée gefusilleerd. Over haar rol wordt tot op de dag van vandaag gespeculeerd. Door sommigen wordt de aantrekkelijke en wereldse Esmée gezien als een Mata Hari. In april 2013 gaat Oarlochstriennen in het Kazemattenmuseum te Kornwerderzand in première. In mei speelt Oarlochstriennen in Tresoar en in het verlengde van de voorstelling staat de expositie Liefde in Oorlogstijd van mei tot en met augustus ook in Tresoar en in oktober nog vijf keer in het nieuwe museum. Bovendien wordt het stuk met een speciaal educatief programma gespeeld voor het voortgezet onderwijs.
Wat staat voorop in jullie werk? Marijke: Wij moeten een goed gevoel hebben bij wat wij doen. Behalve gezondheid is ook plezier in je werk veel belangrijker dan geld verdienen. Jan: Er zijn mensen in ons vak die van het conflictmodel houden. Dat is de grootste flauwekul die er bestaat. Wij houden juist van een goede sfeer en van goed overleg. Ik heb een keer een regisseur gehad die de repetitie altijd afsloot met: Wie heeft er nog wat te vragen of op te merken en heb je nog last van iemand gehad? Daardoor kropt niemand iets op en voorkom je uitbarstingen.
Een zwaar vak, lijkt me. Marijke: Lappen tekst kun je leren, daarin zit in tegenstelling tot wat veel mensen denken niet de moeilijkheid, maar over het neerzetten van een personage moet je inderdaad niet te licht denken. Jan: Elke keer weer denk je: wat moet ik hier van maken? De gedachte dat je in de huid van je personage moet kruipen is fout. Je moet juist jezelf blijven, nooit bij jezelf weglopen. Anders kun je niet een personage verbeelden. Het vak is niet voor niks acteren. Wel moet je de wereld van degene die je speelt leren kennen en aanvoelen.
Jullie wonen op een boerderij. Bewust? Jan: Ja. Ik ben een boerenzoon en in alle vrijheid opgegroeid. Ongegeneerd kunnen pissen op je eigen erf is ook een vorm van vrijheid. We hebben veel zelf gedaan in het verbouwingsproces. In overwaardes en daar weer een hypotheek opnemen hebben we nooit geloofd. Toen wij deze boerderij in de jaren zeventig kochten kon je nooit meer financieren dan de executiewaarde. De rest moest je zelf meenemen. Wij zijn aflossers, wat nu de oplossing van veel ellende schijnt te zijn. We zijn opgegroeid met het adagium: in lyk man is een ryk man.
Wat mag wat geld kosten? Marijke: Reizen! Wij beiden zijn daar niet mee opgegroeid. Het is echter prachtig om andere werelden, andere volken en andere culturen te ontdekken. Zo om de twee tot drie jaar maken we een flinke trip, zoals twee jaar geleden door Zuid-Amerika. Speciale vakanties hebben onze voorkeur. Bijvoorbeeld de treinreis met de Transmongolië Express.
Lunch of diner? Jan: Beide, want we zijn voor ons werk dikwijls onderweg, maar niks gaat boven zelf eten koken met groente uit eigen tuin. Marijke kookt geweldig. Haar Griekse salade is lekkerder dan in Griekenland. En dan haar macaroni en de gebakken aardappelen, héérlijk! Maar uit eten zoals nu bij Frouckje State is natuurlijk een speciale verwennerij.
Menu Kalfsstaart Filet Americain van kalfsstaartstuk, pannacotta van kropsla, lardo di Colonnata,kwarteleitjes en bio groenten en kruiderij | Verdejo 2010 Italië (wit) | Heilbot Heilbot met kokkels, gazpacho van bleekselderij, boerenyoghurt en amaranth | Ongefilterde witte Le Grand Cléré 2010 Frankrijk | Lam Lamsrugfilet met rillette van lam, flan van morilles, gemarineerde jonge primeur groentes, cantharellen, limoen en eigen jus met morilles | Rode Garnacha en Monastrell 2010 Spanje | Aardbeien van eigen grond Diverse structuren van Hollandse aardbeien met bloesems en bloemen | Rode, iets mousserende Birbet Gallino Italië
