WOUDSEND – Met een ouderwets handjeklap om een koe openden Jan Bles sr. en gedeputeerde Johannes Kramer een nieuwe uitspanning in Woudsend, Omke Jan geheten. Genoemd naar een oom van deze Bles en een oudoom van diens zoon Jan jr. Hij en zijn partner Nienke de Boer zijn een bijzonder avontuur aangegaan door de boerderij naast hun woning aan de Iewâl te kopen en om te toveren tot een grote herberg voor ite, drinke en sliepe.
Omke Jan moet een ‘boergondische ontmoetingsplek’ worden waar boeren en burgers weer aan één tafel komen, waar je eet zonder liflafjes of een halve bloementuin. Waar producten uit de omgeving komen. Met de oude melkboot aan de kade worden healmingels bij de boeren opgehaald om er de lekkerste yoghurt van te maken, het vlees komt van De Kempenaer in Echtenerbrug en Freerk Visserman vangt op de Hegermar, de Fluessen en de Sleatmermar skiere iel. Omke Jan haalt het beste van eigen bodem.
De familie Bles is een bijzonder slag. Het zijn vrijmoedige mensen die onbevangen in het leven staan, geen beren op de weg zien, laat staan een vijand achter een boom, als er al een vijand zou zijn. Jan Bles was directeur van de Frico, een alom bekende verschijning in de Friese zuivel en in de wereld van boeren en burgers. Hij en zijn Klazina Houwman kregen drie zonen: Beene en de tweeling Henk en Jan. Beene ging de melkdistributie in, Henk runt Bles Dairies, een wereldwijd actief bedrijf in vee-export, melkveehouderij en spermahandel met vestigingen in Leeuwarden, Broek, Afrika en Hongkong, en Jan heeft een mooie carrière opgebouwd bij FrieslandCampina. Hij zat in Oeganda toen Jan de Wolff belde dat de boerderij naast hem te koop stond. De transactie was in enkele uren ‘beslikke’. Jan ging eerst bij de buren langs voordat ze mochten denken dat er ‘sliepkeamers mei reade lampkes’ zouden komen. Drie jaar gingen de plannenmakerij en de realisatie duren. Niemand minder dan designer Piet Hein Eek (de man van de steigerhouten meubels) tekende samen met Iggie Dekkers voor de eigentijdse architectuur in een oude jas.
Wat er staat is in de geest van de echte Omke Jan (1888-1969), een man van gezelligheid, in smout praatsje en folk om de doar. Heit Bles, 85 maar verhalend vanaf de strobalen, schetste zijn oom.
‘Hij was een veekoopman en dat is wat anders dan een veehandelaar. Een veekoopman is een vertrouwensman die het beste met de boer voor heeft, die kan omgaan met de commissie die hem wordt toevertrouwd. Afrekenen deed hij bij voorkeur in het café, op zaterdag wanneer de boeren ook het melkgeld van de fabriek ontvingen aan de gelagtafel, een heilige tafel waar je niet zomaar aan kon zitten. Als mijn oom een boer had uitgekeerd zei hij steevast: segen mei’t jild. Vervolgens kreeg het omsittend laach een borrel aangeboden. Mijn oom was een man van eenvoud, zonder franje want dan hou je ’t langste vol, maar hij gaf kleur aan het leven. Niet door moppen te tappen, maar door getapte levenswijsheden.’
Met de drank moest je om kunnen gaan. Zonder smeermiddel ging het niet.
‘Mijn oom zei: hannel mei drank is min, hannel sûnder drank is noch folle minder.’
Jan moest blij zijn met zijn naam, vond zijn oom.
‘Hwant Jan en Manchester (de ribfluwelen broek) gean noait tenein, zei hij.’
De gasten werden verwelkomd met een glas rauwe melk van Romke Schaap. Bij de entree stond Gelske 135, een schitterende koe met een uier om te zoenen. Rustig stond zij in de bleek met een dek op de rug ter bescherming tegen een venijnige voorjaarswind. Het was een plaatje. Omke Jan zou het dier goed hebben verkocht op de markt in Sneek of Leeuwarden. En zich keurig hebben gehouden aan de afgesproken commissie. De koe is heilig in India, maar ook bij Omke Jan, waar Ús Mem een ereplaats heeft en fier staat afgebeeld op een wand in het restaurant.
