MAKKUM – Dertig jaar geleden leerde Friesland de nieuwe Amerikaanse president Donald J. Trump kennen. De destijds 42-jarige beroemde projectontwikkelaar uit New York werd klant van scheepswerf Amels in Makkum. Those were the days! Het waren spannende, Amerikaanse tijden. Trump liet een jacht renoveren, hij liet er daarna een bouwen en toen hij zijn rekeningen niet kon betalen nam hij de werf over en verkocht hij die enkele weken later door… Dit ging de verbouwereerde Friezen een brug te ver. Zo’n opportunistische manier van zakendoen was niet eerder in onze provincie vertoond.
In 1987 had Trump het superjacht Nabila van de beruchte Arabische wapenhandelaar Adnan Khashoggi gekocht en hij liet het schip, dat werd herdoopt tot de Trump Princess, door Amels vernieuwen. In de ‘Kathedraal van Makkum’, zoals de werf in de volksmond werd genoemd, werd het werk verricht. Een klus van omgerekend € 80 miljoen. Maar in de ogen van Trump bleef het een tweedehandsje en dus bestelde hij twee jaar later het duurste jacht ter wereld voor de lieve som van € 180 miljoen. In Makkum waren ze wel wat gewend, maar deze opdracht sloeg alles. Orders moesten worden afgezegd of uitgesteld om deze klus te kunnen voltooien.
De naam van dit nieuwe speeltje werd de 126 meter lange Trump Princess II, want alles wat Trump doet of koopt draagt zijn naam. In tijden van zakelijke tegenspoed en opdrogende kredieten verloor Trump nogal eens bezit, maar de banken durfden zijn naam niet van de gevels te halen – en verlangden dat lopende projecten onder zijn naam werden voortgezet – om waardevermindering te voorkomen. Zo werd Trump een merk en dat is hij nog steeds. Het merk vertegenwoordigt waarde, zijn bedrijven minder dan het lijkt. Al doet Trump net als veel Quote 500-genoteerden zijn uiterste best op papier zo rijk mogelijk te zijn. Zo spande hij een proces aan tegen zijn biograaf Wayne Barrett omdat hij in zijn boek Trump op 700 miljoen dollar had gewaardeerd waar het volgens de zakenman 4,5 miljard had horen te zijn.
Amels had al naam in jachtbouw en dat was de reden dat Trump in Makkum belandde. Omdat het eerste project naar tevredenheid was opgeleverd (Trump: ‘You guys did a great job’) volgde een nieuwe opdracht. Trump kwam als geroepen want Amels had in de slechte economische jaren tachtig weinig werk in portefeuille. In 1987 was een faillissement na drie mislukte reorganisaties onafwendbaar ondanks dat een jaar eerder een prestigieuze opdracht was uitgevoerd in de vorm van een replica van het VOC-schip ‘Prins Willem’ voor de toeristenattractie Holland Village in Nagasaki. Een project waar de wereldpers op afkwam. Dat Amels ten onder ging was ook een reden voor Trump om juist daar zijn heil te zoeken. Hoe dan ook, door Trump werd de werf, toen in handen van de Britse beleggingsgroep CTS, nieuw leven ingeblazen. Dit tot opluchting van de gepensioneerde Wibe Amels die samen met broer Douwe de in 1918 opgerichte familieonderneming had geleid.
Van een leien dakje ging de monsterorder echter niet. Werf De Biesbosch in Dordrecht kon de opleveringstermijn van het casco niet halen en dat is kat in’t bakkie voor een man als Trump, die subiet ophield met betalen. Dat kwam hem goed uit want ook met de vastgoedmagnaat gingen de zaken slecht. In het vastgoed incasseerde hij grote verliezen, zijn peperdure casino Taj Mahal in Atlantic City moest per dag 1,3 miljoen dollar omzetten om quitte te draaien, wat bij lange na niet lukte, en de scheiding van zijn toenmalige vrouw Ivanka was een financieel bloedbad. In die tijd volgde ik als verslaggever van De Telegraaf de Trump-story en had ik nauw contact met Trumps rechterhand Jeffrey Walker. Dat was voor mij als journalist andere koek dan de toch wat stijve, terughoudende Friezen. Walker was altijd bereikbaar en mededeelzaam. Je kon gerust een afspraak met hem plannen in de Trump Tower.
Berichten dat zijn baas slecht boerde sprak Walker met klem tegen.
In de bekende Trump-taal zei hij: ‘Trump heeft al twaalf jaar succes. In de kranten staat dat hij nog 500 miljoen dollar zou bezitten. Ik weet dat het bedrag veel hoger is, maar 500 miljoen dollar blijft veel, vind ik. Dan kun je toch niet spreken van financiële problemen. Amels is solide en Trump is solide.’
De werf overnemen om de bouw van het jacht veilig te stellen of om er juist handig van af te komen, was volgens Walker evenmin aan de orde.
Hij liet mij weten: ‘We willen ’s werelds meest luxueuze jachten in Makkum bouwen. We zijn heel serieus bezig. Amels is niet te klein. De komende tijd gaan we de werf uitbreiden en 20 miljoen investeren. We willen in Friesland jachtgeschiedenis schrijven. Amels is daartoe in staat. We kennen de mensen, die borg staan voor kwaliteit. Het is een prettige ervaring hier te zijn. De arbeidsmoraal in Nederland is hoog. Iedere keer dat ik hier ben zie ik met plezier het vakmanschap van de mensen. Daarom was het een gemakkelijke beslissing. En de Friezen kunnen gerust zijn, we bouwen hier geen wolkenkrabbers, maar we zetten een rijke traditie voort.’
Grote woorden die uitkwamen als het om de toekomst van de werf ging, maar niet wat betreft de inbreng van de Trump Organization die eenvoudig van de verplichtingen af kon. Directeur Cor Smits van Amels was vooralsnog naïef en had alle vertrouwen in de nieuwe eigenaar.
Hij zei: ‘Ik durf te stellen dat je meer aan de woorden van Trump hebt dan aan een stuk papier (…). Ook ben ik ervan overtuigd dat we het internationale centrum van de luxe jachtbouw zullen worden, zoals bij Trump alles het grootste en het beste moet zijn.’
Inderdaad werd Amels toonaangevend in de wereld van zeer luxe jachten. Zeker nadat Koninklijke De Vries Scheepsbouw de werf Amels in 2005 had overgenomen. Amels mag worden gezien als een scheepsbouwmeester in de traditie van de glorie van de fluitschepen die in de Gouden Eeuw voor de VOC de wereldzeeën bevoeren.
In 1990 was Amels een rijp appeltje dat voor het oprapen lag. Door te dreigen met claims vanwege de vertraagde bouw kon de vleugellamme Trump Organization Amels voor € 3,6 miljoen overnemen – daar kon je nog niet eens de gordijnen, kussens en vloerbedekking van het schip van betalen – om de werf vervolgens zes weken later door te verkopen. Daarna werd Amels bezit van scheepsbouwer Kommer Damen die het bedrijf in 2005 weer van de hand deed. Later verkocht Trump ook zijn jacht, een van de weinige bezittingen waar hij als ‘stenenman’ emotioneel afstand van kon doen. Al snel klauterde hij weer bij de wal op. Aan zijn zelfvertrouwen zal een zakelijke miskleun trouwens nooit knagen. Trump is een winner. He takes it all.
