In de media wordt in relatie tot een trending onderwerp te pas en te onpas gesproken van een perfecte storm. Een perfecte storm doet zich voor als een zeldzame combinatie van uiteenlopende omstandigheden tot een extreme gebeurtenis leidt. In zo’n geval ontketent een synergie van krachten een energie die veel groter is dan de som van de individuele componenten. Op dit moment bevinden het kabinet, de economie en ook de financiële markt zich in de perfecte storm zoals hierboven beschreven. De omstandigheden rondom het kabinet betreffen de aanhoudende stroom asielzoekers, het stikstof en natuurbeleid, de energietransitie, de spaartaks en vermogensongelijkheid, de gevolgen van de sancties tegen Rusland, de koopkrachtcrisis, de problematiek in de zorg, de krapte op de arbeidsmarkt en tot slot de nieuwe golf aan coronabesmettingen. Allemaal zaken en problemen die het gevolg zijn van het niet adresseren daarvan in eerdere kabinetten onder leiding van Rutte. Deze opeenstapeling zou in de aanloop van de provinciale verkiezingen in het voorjaar van 2023 de val van het kabinet Rutte IV tot gevolg kunnen hebben en leiden tot een verdere versnippering van het politieke speelveld. Enig uitzicht op een strategischer beleid is er tegen die achtergrond niet.
Dan de economie. Hoog blijvende energieprijzen, aanbod distorsies in de productie- en vervoerketens en krapte op arbeidsmarkten mede als gevolg van vergrijzing in de ontwikkelde landen, culmineren in een hogere en hardvochtigere inflatie dan eerder werd aangenomen. De beleidsreacties van centrale banken kwamen te laat maar zijn nu agressief en voelbaar. Series aan renteverhogingen om de hoge inflatieverwachtingen met geweld te breken. Anders dan de afgelopen 30 jaar wordt de randvoorwaarde voor het creëren van een evenwichtige economische groei terzijde geschoven. Daarnaast wordt er fiscaal door de Westerse overheden, na de royale corona steunmaatregelen, op de rem getrapt. Monetair en fiscaal beleid zijn dus restrictief de komende kwartalen en een recessie is onafwendbaar.
De “perfect storm” in de mondiale economie is een feit met zonder twijfel Europa als het grootste slachtoffer omdat de sancties met name de Europese economie midscheeps raken.
Als laatste de storm die over en door de financiële markten raast sinds begin dit jaar. De door inflatieangst snel stijgende rentes op de kapitaalmarkten laten diepe sporen op de obligatie- en aandelenmarkten na. Ook de crypto ’s dalen ongenadig hard en bieden dus geen bescherming en bewegen feitelijk identiek als, bijvoorbeeld, de zeer rentegevoelige technologieaandelen. Grondstoffen zoals goud en olie vormen een van de weinige schuilplaatsen op financiële markten. Nu de centrale bankiers krachtige taal gebruiken slaat de inflatieangst om naar recessieangst. Degenen die menen en hopen dat de centrale banken gas terug zullen nemen in de bestrijding van de te hoge inflatieverwachtingen om een recessie af te wenden zullen bedrogen uitkomen. De recessie is een feit en wellicht zitten we er al in. De rentestijging van ruim 2% op de Nederlandse kapitaalmarkt zal leiden tot grote onvoorziene lastenstijging voor het kabinet. Met een actuele staatsschuld van 446 miljard euro zullen de rentelasten op termijn stijgen met 10 miljard euro per jaar. Een perfecte storm voor Rutte cs…
