Leeuwarden wordt op stelten gezet om een potje voetbal en de verenigingen van dorpsvermaken kunnen hun optocht straks vergeten, zo stringent wordt de regelgeving. En dan moet je als goedwillende vrijwilligersclub ook nog maar zien of je de benodigde vergunning wel krijgt. Het is de wereld op zijn kop. Wat is Friesland zonder dorpsfeesten en kermis? Het kan weleens eerder voorbij zijn dan gedacht. In plaats van deze hoogtepunten voor de mienskip te stimuleren en te ondersteunen, doen lokale overheden steeds moeilijker. Hebben de vroede vaderen wel in de gaten dat het dorpsfeest het rijkste culturele erfgoed is dat wij hebben? Behalve de optocht wordt van alles op touw gezet; sport, spel en vertier.
Blij werd ik van Sven Kramer. Hij wil schaatsen in de buitenlucht. Althans, al die wedstrijdjes die er nauwelijks toe doen zoals kwalificatietoernooien en World Cups. Volgens Sven is schaatsen met een snottebel aan je neus, dicht langs het sneeuwrandje in plaats van die vermaledijde rode plastic blokjes, manmoedig wind, regen en sneeuwbuien trotseren, en dat alles tegen het decor van beerenburg drinkende kleumende diehards, romantisch. En dat is ook zo. Ik heb de biografie van Ard Schenk in huis. Dat is het mooiste fotoboek dat bestaat. Als je dat doorbladert ga je nooit meer een overdekt ijsstadion in. Sven wil dergelijke stadions voorbehouden aan grote wedstrijden als wereldkampioenschappen en Olympische Spelen omdat je dan niets aan het toeval mag overlaten en de kansen voor iedereen volstrekt gelijk moeten zijn. Wat zou het mooi zijn als het doorgaat. Bovendien, zegt Sven, is schaatsen op natuurijs in de buitenlucht duurzaam omdat je de natuur haar werk laat doen. Dat Thialf in dat geval nog minder inkomsten toucheert deert Sven niet. Hij is vrij ongevoelig voor de voortdurende klaagzang van het complex over gas- en stroomrekeningen, A-status en exclusieve positie. Volgens Sven moet de overheid Thialf overeind houden en verder geen gezeur.
De buitenluchtwedstrijden moeten wel in het buitenland worden afgewerkt want Koning Winter lijkt Nederland links te laten liggen, hoewel we in november al de eerste vorst hadden en half december zelfs zes dagen konden schaatsen op ondergelopen weilanden en een opgespoten skeelerbaan. Eind februari keerde de vorst zowaar even terug door een plotse temperatuurstijging in de stratosfeer 50 km boven de Noordpool (van min tachtig naar min veertig), wat als gevolg een koudefront in West-Europa inhield. Klimaat laat zich niet sturen, zo blijkt. De kosmos is ongrijpbaar. Al moet ik nu oppassen. Collega Klaas Jansma heeft mijn astrofysische kwaliteiten minder hoog zitten ‘as guon oaren’. Maar goed, ik zeg niet dat er geen klimaatverandering is want in de natuur bestaan geen constanten. Echter, er worden meer kouderecords gebroken dan warmterecords.
Ik had mij voorgenomen niet meer over het klimaat te schrijven en nu dreigt dat toch. Laat mij de hysterie over rampen voor mensen slechts relativeren. Wij leven niet meer met de natuur maar hoogmoedig boven de natuur. In wintersportgebieden zijn groene pistes geconstateerd. Eén foto van een vader met een zoontje over een smalle piste met groene achtergrond ging viral. In Buitenhof vertelde een fotograaf aan Twan Huys dat dit het naderend einde van de wintersport betekent. Hij vergeet dat pistes steeds lager zijn aangelegd om ruimte te bieden aan steeds meer hotels die naast de piste willen zitten. Het is vergelijkbaar met wonen dicht tegen oevers van rivieren omdat de beste, hogere plekken al bezet zijn. Keermuren met wanden van glas moeten de voeten van bewoners drooghouden en niettemin uitzicht blijven bieden. Op kliffen dichtbij zee worden appartementencomplexen en vakantiehuizen op 30 meter van de afgrond gebouwd. Kijk dan niet vreemd op dat je huis na flinke kustafslag op instorten staat. Dat geldt eveneens voor het settelen op de hellingen van een vulkaan die misschien honderden jaren slaapt maar eens wakker wordt.
Natuurkrachten laten zich overal gelden en bij ons blijft dat beperkt tot kleinigheden zoals de druk van het grondwater onder een aquaduct. De tunnel in de A7 onder het Prinses Margrietkanaal tussen Joure en Sneek was een poos gesloten omdat het wegdek omhoogkwam. Een vrachtwagenchauffeur voelde op een ochtend een dikke klap, zette zijn auto aan de kant en waarschuwde het verkeer. Een voorval dat hem inzicht in het rijgedrag van ons Nederlanders verschafte. Vrijwel niemand minderde snelheid; men gaf geen sjoege.
Dezelfde ochtend werden maatregelen genomen. Om de weg niet verder te laten stijgen werden 1.700 big bags met zand geplaatst. Dat gaf weer inzicht in de rekenkunde van Rijkswaterstaat. Natuurlijk was dat aantal veel te klein. En dus werden er 7.500 zakken neergezet. De natuur is echter weerbarstig en blijft baas. Omdat er geen muisje meer door de tunnel kon kwam Dam Beton in Akkrum met het lumineus idee om er grote betonblokken neer te zetten. Dat legde meer gewicht in de schaal en je was minder ruimte kwijt waardoor één rijstrook aan weerszijden geopend kon worden. Inmiddels is de kracht van de waterdruk afgenomen, is de tunnel weer geheel open en kunnen al die haastige Nederlands vol gas erdoorheen racen. Benieuwd met welke duurzame oplossing Rijkswaterstaat komt om een nieuw gevaar te voorkomen. Ik hoorde van een oud-gedeputeerde dat de tunnel samen met die in de A32 bij Grou door buitenlandse aannemingsmaatschappijen is gebouwd. Friezen schijnen het beter te kunnen. Ik weet het niet maar het is wel veelzeggend dat waar je Duitse opdrachtnemers bezig ziet, zoals aan de Ringweg in Groningen, problemen en kostenstijgingen ontstaan, wat oerdegelijke Friese bedrijven (Jansma) de kop kan kosten. Maar wat meer op eigen kracht en intelligentie vertrouwen. Duitsers waren lange tijd toonaangevend. Doppelt hält besser, was hun credo. Ondertussen weten we beter. Ze rekenen vooral naar zichzelf toe en tornen aan duurzame kwaliteit. Hoewel ze zichzelf op de borst kloppen en anderen de les willen leren, delen ze in Europa in de malaise, ze staan maar te talmen om een tank naar Oekraïne te sturen, zijn hun beroemde autowegen karresporen aan het worden en staan tunnels en bruggen op instorten.
Auf wiedersehen.
